Γιατί δεν μπορούμε να γνωρίσουμε πλήρως τον άλλο;

 

Διότι μας εμποδίζουν μια σειρά από φράγματα.   

α) το φράγμα που χωρίζει την εικόνα απ’ τη γλώσσα · «το μυαλό σκέφτεται με εικόνες αλλά για να επικοινωνήσει με κάποιον άλλο, πρέπει να μετατρέψει την εικόνα σε σκέψη και τη σκέψη σε γλώσσα, πορεία όμως απατηλή καθώς στη διάρκειά της συμβαίνουν διάφορα ατυχήματα: η πλούσια, τρισδιάστατη υφή της εικόνας, η εξαιρετική της πλαστικότητα και ευελιξία, οι ιδιωτικές νοσταλγικές συγκινησιακές της αποχρώσεις, χάνονται όταν η εικόνα στριμώχνεται στη γλώσσα.»                                                                                                                                   

“Η αλήθεια είναι πως η πληρότητα της ψυχής μπορεί μερικές φορές να υπερχειλίσει σε μια απόλυτη κενότητα της γλώσσας, γιατί κανένας μας δεν μπορεί ποτέ να εκφράσει ακριβώς το μέτρο των αναγκών ή των σκέψεων ή των θλίψεών του. Κι η ανθρώπινη ομιλία είναι σαν στραβωμένος τέντζερης, που πάνω του χτυπάμε πρωτόγονους ρυθμούς κατάλληλους μόνο για να χορεύουν αρκούδες, ενώ λαχταράμε να παίξουμε μια μουσική που να λιώσει τ’ αστέρια.”                                    «Φλωμπέρ» (Μαντάμ Μποβαρύ)

β) το φράγμα που είμαστε επιλεκτικοί ως προς το τι αποκαλύπτουμε

γ) το φράγμα  που εντοπίζεται στον γνώστη, όχι σ’ αυτόν που αποκαλύπτει αλλά μέσα στον άλλο, ο οποίος πρέπει ν’ αντιστρέψει τη σειρά που ακολούθησε ο πρώτος και να μεταφράσει πάλι τη γλώσσα σε εικόνα-στο κείμενο που μπορεί να διαβάσει το μυαλό μας(είναι εξαιρετικά απίθανο να ταυτίζεται η εικόνα του δέκτη με την εικόνα του πομπού). Εξάλλου το μεταφραστικό λάθος επιβαρύνεται κι από το συστηματικό σφάλμα της προκατάληψης. Διαστρεβλώνουμε την εικόνα των άλλων επιβάλλοντάς της τις δικές μας προτιμήσεις και ιδέες.                                                                                                    “Περιτυλίγουμε το φυσιογνωμικό περίβλημα του πλάσματος που βλέπουμε με όλες τις ιδέες που έχουμε ήδη σχηματίσει για κείνο, και στην πλήρη εικόνα του που συνθέτουμε μέσα στο μυαλό μας, οι ιδέες αυτές έχουν σίγουρα την κυρίαρχη θέση. Στο τέλος γεμίζουν τόσο ολοκληρωτικά την καμπύλη του μάγουλου, ακολουθούν με τέτοια ακρίβεια τη γραμμή της μύτης, αναμειγνύονται τόσο αρμονικά στον ήχο της φωνής του, ώστε μοιάζουν πια να μην είναι παρά ένα διάφανο κάλυμμα, έτσι ώστε κάθε φορά που βλέπουμε το πρόσωπο ή ακούμε τη φωνή του, τις δικές μας ιδέες γι’ αυτόν αναγνωρίζουμε κι αυτές παρακολουθούμε.”            «Προύστ»                                                                                         

  “Έχεις φορτώσει αυτό το πλάσμα μ’ ένα σωρό ποιότητες που επιθυμείς πολύ. Έχεις ερωτευτεί το ίδιο σου το δημιούργημα”    «Προύστ»                                                                                                              «Κάθε φορά που βλέπουμε το πρόσωπό του… τις δικές μας ιδέες γι’ αυτόν αναγνωρίζουμε-λόγια που μας δίνουν το κλειδί να καταλάβουμε πολλές σχέσεις που ναυάγησαν» 

δ) το φράγμα που εντοπίζεται στον μεγάλο πλούτο και συνθετότητα κάθε πλάσματος «η ροή της εμπειρίας κάθε ανθρώπου είναι τόσο σύνθετη που θα ξεπερνά πάντα κάθε νέα τεχνολογία»                                                                                                                                         “Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ του Τζούλιαν Μπάρνς δίνει μ’ έναν πολύ όμορφο και ιδιότυπο τρόπο ένα παράδειγμα της ανεξάντλητης συνθετότητας του ανθρώπου( η αδυναμία του Μπάρνς ν’ ανακαλύψει τον αυθεντικό παπαγάλο βάζει ένα τέρμα στην πεποίθησή του ότι είναι δυνατόν να παγιδευτεί ο «αληθινός Φλωμπέρ» ο «αληθινός» οποιοσδήποτε )”