"Σβησμένες όλες οι φωτιές" β´

Η φλογέρα του βασιλιά

Αν ο Παλαμάς είναι επίκαιρος με το ποίημα ‘Γύριζε’ που δημοσιεύσαμε, άλλο τόσο επίκαιρος είναι με την ποιητική του συλλογή ‘η φλογέρα του βασιλιά’, δημοσιευμένη το 1910. Στο πρώτο μέρος, λέγει:

“ Σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μεσ’ τη Χώρα.

Στην εκκλησιά, στον κλίβανο, στο σπίτι, στ’ αργαστήρι

παντού, στο κάστρο, στην καρδιά, τ’ αποκαΐδια, οι στάχτες

Πάει κι ο ψωμάς, πάει κι ο χαλκιάς, πάει κ’ η γυναίκα,

πάνε

τα παλικάρια, οι λειτουργοί, και του ρυθμού οι τεχνίτες,

του Λόγου και οι προφήτες.

Τα χέρια είναι παράλυτα, και τα σφυριά σπασμένα

και δε σφυροκοπά κανείς τ’ άρματα και τ’ αλέτρια

κι’ η φούχτα κάποιου ζυμωτή λίγο σιτάρι αν κλείσει

δεν βρίσκει την πυρά ζεστή ψωμί για να το κάνει.

Κι’ από κατάκρυα χόβολη μεστή η γωνιά, κι’ ακόμα

κι απ’ τη γωνία του σπιτιού, πιο κρύα η καρδιά είναι.

Κακοκατάντησε η καρδιά του ανθρώπου.  Κρίμα…κρίμα!

Σκοτεινό ερείπιο κι’ η εκκλησιά και δίχως πολεμίστρες

το κάστρο, και χορτάριασε κι’ έγινε βοσκοτόπι.

Κι’ ο μέγας Έρωτας μακριά, και είν’ άβουλος ο άντρας

κι’ άπραχτος, και στο πλάι του χαμοσυρτή η γυναίκα,

κυρά τους έχουν την σκλαβιά και δούλο τους το ψέμα.

Σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μες στη Χώρα.”

Κωστής Παλαμάς

(Ποιητική συλλογή “H Φλογέρα του βασιλιά”)

Είναι ξεκάθαρο για τον Παλαμά πως, η βασική αιτία του ξεπεσμού και της αποσύνθεσης της κοινωνίας, πιο πολύ κι από την υλική και οικονομική καταστροφή, βρίσκεται στην ηθική σήψη, στην κατάπτωση των ανθρώπων της.

 “Κακοκατάντησε η καρδιά του ανθρώπου.  Κρίμα…κρίμα!”

Και είναι αυτή «η κατάντια», που κρατάει μακριά τον Έρωτα της δημιουργίας, που κάνει άντρες και γυναίκες να σέρνονται σκλαβωμένοι στα πάθη τους και βουτηγμένοι στην ψευτιά.

“ Σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μεσ’ τη Χώρα.”

Στίχος που σκιαγραφεί με μοναδικό τρόπο, το κύριο πρόβλημα της χώρας: την έλλειψη προοπτικής, την έλλειψη δημιουργικής πνοής για το αύριο, που θα μπορούσε να κρατήσει ζεστή την ελπίδα στην καρδιά του λαού.

Γιατί…ποια ελπίδα και ποιες προοπτικές να έχει μια χώρα, όταν όλες οι “φωτιές” μες στις οποίες θα μπορούσαν να σφυρηλατηθούν τα εργαλεία της προόδου, έχουν σβήσει;

Σαν να μην πέρασε μια μέρα… Τι λέτε;